Page 105 - SO TAY AI ICTSO - Handbook - 2024

THUẬT NGỮ

Có một số lượng đáng kể về các thuật ngữ và biệt ngữ kỹ thuật
liên quan tới AI thường được sử dụng thay thế cho nhau và có
thể gây nhầm lẫn, đặc biệt là đối với những người không có
nền tảng kỹ thuật. Dưới đây là những giải thích đơn giản
về các thuật ngữ chính để giúp người đọc hiểu một
số thuật ngữ xung quanh AI và các chủ đề trong
tài liệu này. Danh sách này không đầy đủ, cũng
không nhằm mục đích chuyên sâu về mặt
công nghệ.

Trí tuệ hẹp, Trí tuệ tổng quát và siêu trí tuệ nhân tạo

Hầu hết AI mà chúng ta trải nghiệm ngày nay là ‘hẹp’. Có
nghĩa là nó đã được cố tình lập trình để có năng lực trong
một lĩnh vực cụ thể. Đôi khi nó còn được gọi là trí thông
minh tăng cường (augmented intelligence) để làm nổi bật
khả năng vượt trội so với con người. Ví dụ, một máy tính do
IBM phát triển vào những năm 1980 có tên Deep Blue có
thể chơi cờ vua ở trình độ vượt trội so với con người; một
kỳ tích có tầm quan trọng rất lớn trong dòng thời gian phát
triển AI. Tuy nhiên, trong khi Deep Blue thể hiện khả năng
vượt trội của con người trong cờ vua, trí thông minh của
nó chỉ tới đó.

Ngược lại, khái niệm trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI - artificial general intelligence) nói về trí thông
minh trên nhiều lĩnh vực. Sự khác biệt giữa trí thông minh hẹp và trí thông minh tổng quát đã rõ
ràng trong thế giới tự nhiên. Ví dụ, ong biết cách xây tổ ong và kiến biết cách xây tổ kiến - cả hai
đều là ví dụ về trí thông minh theo nghĩa hẹp.

Tuy nhiên, trí thông minh này là cụ thể cho một lĩnh vực nhất định; Ong không thể xây tổ kiến và
kiến không thể xây tổ ong. Mặt khác, con người có khả năng thông minh trên một loạt các lĩnh
vực và có thể học trí thông minh trong các lĩnh vực mới thông qua kinh nghiệm và quan sát.

Xây dựng dựa trên ý tưởng về AGI, siêu trí tuệ nhân tạo thường được coi là AI có thể tương đương
hoặc vượt qua mức độ thông minh của con người. Một nhà văn đáng chú ý về chủ đề này, Nick
Bostrom, định nghĩa siêu trí tuệ là “một trí tuệ thông minh hơn nhiều so với bộ não con người tốt
nhất trong thực tế mọi lĩnh vực, bao gồm sáng tạo khoa học, trí tuệ nói chung và kỹ năng xã hội.”

Nhiều mô tả văn hóa đại chúng về AI, chẳng hạn như trong các bộ phim Ex Machina và Her đã
thể hiện AI dưới dạng siêu trí tuệ. Kiểu miêu tả này có thể góp phần vào sự cường điệu cũng như
nỗi sợ hãi xung quanh AI, dù đây là một ý tưởng phổ biến trong khoa học viễn tưởng, đã có nhiều
cuộc tranh luận lớn về khả năng sắp xảy ra và hậu quả của việc phát triển công nghệ như vậy.
Phạm vi của cuộc thảo luận này được giới hạn trong AI hẹp, gọi đơn giản là AI.

Chia sẻ Sổ tay AI - ICTSO Trang 105